Je hoeft tegenwoordig al lang geen ‘foodie’ meer te zijn om gehoord te hebben van de gezondheidsvoordelen die bepaalde etenswaren zouden bevatten. Onder de heroïsch-klinkende naam ‘Superfoods’ prijken quinoa, havermout en zelfs tarwegras tegenwoordig trots op vele boodschappenlijstjes. Wat zou u er nu van denken om daar tevens chocolade aan toe te mogen voegen? Juist ja, chocolade! De zoete zonde die reeds vele jaren bestempeld werd als een dikmaker zou dan toch ook positieve effecten hebben op onze gezondheid.

En toen was er… chocolade

Chocolade, en dan met name de cacaobonen waarvan deze gemaakt wordt, is echter geen nieuwkomer in de geneeskunde. Het eerste gebruik van dit ‘voedsel voor goden’, wat de letterlijke vertaling van de Griekse naam (Theobroma cacao) is, dateert van bij de Azteken en Maya’s. Cacao werd hier bereid tot een drankje dat als medicijn werd gegeven voor zeer diverse ziektes. Het zou nog tot de 16de eeuw duren vooraleer Europa de kans zou krijgen om hiermee kennis te maken, nadat het onder de conquistador Hernán Cortés mee naar Spanje werd genomen. Het duurde vervolgens niet lang of ook hier werd cacao als medicijn voorgeschreven (oorspronkelijk bij leverziektes). Echter niet iedereen was gediend met dit nieuw ‘wondermiddel’. Christelijk Europa keek met bange ogen naar de opwindende effecten van cacao, dat ondertussen door toevoeging van o.a. suiker en melk langzaam de chocolade werd zoals wij die kennen. In de 20ste eeuw kwam chocolade in een slecht daglicht te staan nu het na verder onderzoek gelinkt werd met obesitas, tandproblemen en een ongezonde levensstijl. Echter, het blijkt niet allemaal kommer en kwel. Recent onderzoek heeft aangetoond dat het eten van chocolade ook gepaard gaat met allerlei positieve effecten.

Chocolade als powerfood voor onze hersenen

Bij menig student prijkt tijdens de examenperiodes het alom gekende studentenhaver op de bureau. Misschien is het eens een origineel idee om dit traditionele examenvoer te vervangen door chocolade? Zo zou chocolade, en dan met name de donkere variant, immers positieve effecten hebben op ons geheugen. Deze werking heeft het te danken aan de cacao waaruit chocolade vervaardigd wordt. Een van de hoofdbestanddelen van cacao zijn flavonoïden, die men tevens in bijvoorbeeld groene thee, wijn en bessen terugvindt. Deze flavonoïden, die tot de antioxidanten behoren, zijn de reden dat je chocolade eventueel tot de superfoods zou kunnen rekenen.

Hoe werkt het nu precies?

Flavonoïden helpen ons brein een handje op twee verschillende manieren. Enerzijds zouden ze een belangrijk effect hebben op de bloedsomloop in de hersenen. Zo zouden ze zorgen voor vasodilatatie, het verwijden van de bloedvaten. Bijgevolg kunnen glucose (suiker) en zuurstof beter worden aangevoerd en afvalproducten vlotjes worden afgevoerd. En dat is dan nog niet alles! De flavonoïden zouden ook bijdragen tot het vormen van nieuwe bloedvaten.

Er is echter ook een tweede manier waarop flavonoïden hun steentje bijdragen. Bepaalde processen in de hersenen worden immers beïnvloed door de werking van flavonoïden.Hierbij wordt beschadiging van neuronen door schadelijke zuurstofradicalen verhinderd (vandaar de naam antioxidanten). Verder bevorderen ze ook het aanmaken van nieuwe verbindingen tussen neuronen. Dit alles wordt hoofdzakelijk gezien in regio’s betrokken bij leren en geheugen, zoals bijvoorbeeld de hippocampus.

Chocolade breinsnack

Chocolade in het medicijnkastje?

Klinkt het niet fantastisch; elke dag een stukje chocolade als pilletje mogen nemen? Helaas loopt het voorlopig nog niet zo’n vaart. In een onderzoek naar de geneeskundige krachten van chocolade hebben wetenschappers reeds positieve effecten van flavonoïden in de preventie van Alzheimer gevonden. Een typisch fenomeen bij Alzheimer zijn de ‘Amyloid Plaques’. Dit zijn opeenhopingen van bepaalde eiwit fragmenten in de hersenen van personen met Alzheimer. Ze zouden schadelijk zijn voor de hersencellen. Flavonoïden lijken nu de vorming van deze plaques tegen te gaan. Hoewel dit veelbelovend klinkt, is het nog te vroeg om victorie te kraaien. Slechts een beperkt aantal studies zijn tot dusver uitgevoerd en deze onderzochten vooral flavonoïden gevonden in thee en fruit.

Mocht chocolade dan toch niet zo behulpzaam zijn in de strijd tegen Alzheimer, hoeft dit nog niet te betekenen dat u chocolade definitief uit uw medicijnkastje moet bannen. Een ander heilzaam effect van deze zoete lekkernij zou zijn dat het de kans op een beroerte vermindert. In een studie waarbij men bij 114 000 mensen ging kijken naar het voorkomen van beroertes, bleek dat zij die veel chocolade aten tot 29% minder kans hadden op een beroerte.

Conclusie

Het lijkt er dus op dat chocolade zowel positieve effecten op ons geheugen kan uitoefenen, alsook een rol kan spelen in de preventie van bepaalde ziektes. Wil dit zeggen dat we nu allemaal massaal chocolade moeten beginnen eten? Helaas, ik moet u teleurstellen. Hoewel cacao zelf zeer rijk is aan flavonoïden wordt tijdens het bereidingsproces de concentratie flavonoïden beïnvloed. Zo zou u ongeveer 23 donkere chocoladerepen moeten opsnoepen om deze positieve effecten op de hersenen te bekomen. Tevens bevat chocolade veel suikers en vet, wat het risico op overgewicht doet toenemen. Hoe dan ook; indien u nu en dan eens een reep van dit eetbare goud naar binnen speelt, zouden deze negatieve gevolgen verwaarloosbaar zijn en moet u zich dus nergens schuldig over voelen. Smakelijk!

Referenties (artikels)

  1. Von Linné (Linneaus), C. Om Chokladdryken; Fabel: Stockholm, Sweden, 1741.
  2. Lippi, D.; History of the Medical Use of Chocolate. In Chocolate in Health and Nutrition; Watson, R.R., Preedy, V.R., Zibadi, S., Eds.; Humana Press: New York, NY, USA, 2012; pp. 11–21.
  3. Wilson, P.; Jeffrey Hurst, W. Chocolate as Medicine: A Quest Over the Centuries; Royal Society of Chemistry: Cambridge, UK, 2012.
  4. Gu LW, Kelm MA, Hammerstone JF, Beecher G, Holden J, Haytowitz D, Gebhardt S, Prior RL, USDA ARS. Concentrations of proanthocyanidins in common foods and estimations of normal consumption. J Nutr 2004; 134: 613–7.
  5. Clapperton J. Contribution of genotype to cocoa (Theobroma cacao L.). Tropic Agric (Trinidad) 1994; 71: 303–8.
  6. Katz DL, Doughty K, Ali A. Cocoa and chocolate in human health and disease. Antioxid Redox Signal 2011; 15: 2779–811.
  7. 51 Spencer JPE. The interactions of flavonoids within neuronal signalling pathways. Genes Nutr 2007; 2: 257–73.
  8. Buitrago-Lopez A, Sanderson J, Johnson L,Warnakula S, Wood A, Di Angelantonio E, Franco OH. Chocolate consumption and cardiometabolic disorders: systematic review and meta-analysis. BMJ 2011; 343: d4488.
  9. Vauzour D, Vafeiadou K, Rodriguez-Mateos A, Rendeiro C, Spencer JP. The neuroprotective potential of flavonoids: a multiplicity of effects. Genes Nutr 2008; 3: 115–26.
  10. Ghosh D, Scheepens A. Vascular action of polyphenols. Mol Nutr Food Res 2009; 53: 322–31.
  11. McCarty MF. Toward prevention of Alzheimers disease–potential nutraceutical strategies for suppressing the production of amyloid beta peptides.Med Hypotheses 2006; 67: 682–97.
  12. van Praag H, Lucero MJ, Yeo GW, Stecker K, Heivand N, Zhao C, Yip E, Afanador M, Schroeter H, Hammerstone J, Gage FH. Plant-derived flavanol (-)epicatechin enhances angiogenesis and retention of spatial memory in mice. J Neurosci 2007; 27: 5869–78.

Referenties (media)

http://www.welingelichtekringen.nl/wetenschap/407644/chocolade-stimuleert-je-hersenen.html