Het merendeel onder ons mag zich tot de rechtshandigen rekenen. Slechts ongeveer 12 procent behoort tot het selecte groepje van linkshandigen [1]. Maar er is meer: naast rechts-en linkshandig bestaat er ook zoiets als rechts-en linksvoetig. Vooral de voetballers onder ons hadden al langer door, dat het niet is omdat je rechts- of linkshandig bent, dat je ook respectievelijk rechts- en linksvoetig bent. Maar met de begrippen ‘rechts-en linksbreinig’ stopt het daar dus niet bij, of toch?
‘Split-brain onderzoek’
“Logisch redeneren, analytisch denken? Dan bent u waarschijnlijk ‘linksbreinig’!” Eerder een artistiek en creatief type, dan zal u wel ‘rechtsbreinig’ zijn. In hoeverre klopt dit nu? En vanwaar komt deze idee nu? We keren even terug naar eind jaren 60-begin jaren 70. Roger Sperry, psycholoog van opleiding, publiceert rond deze periode artikels waarin de methode van ‘split-brain onderzoek’ beschreven staat [2]. Samen met enkele collega’s behandelde Sperry namelijk epilepsiepatiënten door het Corpus Callosum, een structuur die beide hersenhelften (ook hemisferen genoemd) verbindt. (Figuur 1). Uit deze ingrepen bleek dat een bepaalde regio van onze hersenen of een bepaalde hemisfeer meer betrokken is bij bepaalde handelingen/functies, zoals bijvoorbeeld taal. Voor zijn onderzoek kreeg Sperry in 1981 de nobelprijs voor geneeskunde. Vanaf dat moment veranderde het hele concept onder invloed van de media, die een persoon als ‘rechts-of linksbreinig’ gingen bestempelen afhankelijk of hij/zij meer creatief of net meer analytisch ingesteld was. Ook werd er weleens gezegd dat iemand die rechtshandig is ook ‘rechtsbreinig’ is. Dit alles bleek echter een stapje te ver.
Figuur 1: http://hubel.med.harvard.edu/book/139.jpg
Rechts-of linksbreinig, hoe bepaal je het?
Rechts-en linksbreinig, bestaat het dan toch niet? Jawel, zeker dat het bestaat en valt onder de naam ‘lateralisatie’ (= fase in de ontwikkeling waarbij de linker- of rechterhersenhelft dominant wordt). Of je rechts-of linksbreinig bent, hangt samen met waar de gebieden in verband met taal zich bevinden. (Het gebied van Broca, belangrijk voor het kunnen spreken; en het gebied van Wernicke, belangrijk voor het begrijpen van taal (figuur 2)). De kant waar die gebieden zich bevinden, wordt dominant genoemd. Is je rechterkant dominant, dan ben je dus rechtsbreinig en vice versa. Wat is nu de link met rechts-of linkshandig zijn? Uit onderzoek bleek dat bij 95 procent van de rechtshandigen en 70 procent van de linkshandigen hun linker hemisfeer dominant zou zijn (en dus linksbreinig zijn) [3]. Een één-op-éénrelatie met recht- of linkshandig zijn is er dus niet. Een gebruikte methode om de dominantie verder te gaan bestuderen is de Wada test, waarbij met anesthesie in een van de hemisferen inspuit via een halsslagader. Wanneer de hemisfeer dan onder verdoving is, volgt er een neurologisch onderzoek waarbij men zaken zoals visueel geheugen, taal,… zal gaan testen [4].
Figuur 2: http://studydroid.com/imageCards/0l/fm/card-22534588-front.jpg
Recent ontdekt…
De volledige persoonlijkheid van iemand te gaan linken aan de dominante hemisfeer gaat echter een tikkeltje te ver. Dat bewees een recent onderzoek van de universiteit van Utah [5]. Hier ging men bij maar liefst 1011 personen kijken of er evidentie was dat iemand meer zijn linker of rechter hemisfeer zou gaan gebruiken. Hierbij gebruikte men een beeldvormingstechniek (fMRI genoemd) om de activiteit van verschillende overeenkomstige regio’s in de linker en de rechter hemisfeer te gaan vergelijken. Hier bleek wel dat bepaalde regio’s meer prominent zijn in de ene hemisfeer dan in de andere, bijvoorbeeld dat de linker hemisfeer inderdaad bij een merendeel van de mensen meer dominant is wat betreft taal. Om echter een gehele hersenhelft als uniek dominant te bestempelen werd hier geen evidentie gevonden. Lateralisatie is m.a.w. eerder een regionale dan een globale eigenschap van de hersenen.
REFERENTIES
- Coren, C. P. and S. (1983). Book review: Lateral preferences and human behavior.
- Vogel, D. P., & Bogen, J. (1984). CONSCIOUSNESS , PERSONAL IDENTITY AND THE DIVIDED BRAIN *, 22(6), 661–673.
- Griggs, R. A. (2006). Psychology; a concise introduction. (p. 69). Worth Publishers.
- Goossens, L. (1992). De studie van taaldominantie en geheugenfunctie door middel van de WADA-test: een overzicht van de literatuur en eigen ervaringen. Tijdschrift voor geneeskunde.
- Nielsen, J. A., Zielinski, B. A., Ferguson, M. A., Lainhart, J. E., & Anderson, J. S. (2013). An Evaluation of the Left-Brain vs . Right-Brain Hypothesis with Resting State Functional Connectivity Magnetic Resonance Imaging, 8(8). doi:10.1371/journal.pone.0071275